Gisterenavond waren een twintigtal leden bijeen voor de ALV van EraNed op een boerderij nabij Deventer. Omdat EraNed een echte vereniging is met een bestuur en leden, moet deze ook gezamenlijk besluiten nemen. Daarom wordt twee keer per jaar een ALV georganiseerd.
Zomerse verenigingsdag
Verder wordt er één keer per jaar een informele verenigingsdag georganiseerd met een barbecue en een echte schietbaan. Afgelopen zomer heeft dit voor de eerste keer plaatsgevonden. Ik was op vakantie en kon er niet bij zijn, maar volgende keer ben ik echt van de partij.
Het bestuur van EraNed is nog aan het werk met de opbouw van de verening. Afgelopen jaar is de vereniging opgericht en zijn de statuten gedeponeerd bij de notaris. Ook is er hard gewerkt aan reglementen, administratie, een website en het formeren van een stabiel bestuur. De vereniging heeft nu 54 leden en dat zijn de echte professionals van ons collectief. Dat merk je ook aan de gesprekken die daar worden gevoerd.
Lidmaatschap EraNed
De leden van de vereniging willen zich onderscheiden door de nadruk te leggen op het Ecologische rattenbeheer. Zij zijn groen en herkenbaar door het dragen van de verenigings-Patch op de kleding en het kunnen tonen van de EraNed ID-kaart.
Het bestuur heeft intussen verschillende interacties gehad met overheden en provincies en de naamsbekendheid van de vereniging groeit. Er is nog wel een weg te gaan voordat EraNed als vereniging een factor van betekenis is waar overheden en politieke organen niet meer omheen kunnen als het gaat over ecologische rattenbeheersing. Het is dan ook belangrijk om de vereniging te steunen.
Als je je als professioneel rattenjager wilt profileren dan is het goed om lid te worden van EraNed en vooral ook om er de schouders onder te zetten. De website van EraNed is operationeel en je kunt je HIER aanmelden.
Anders dan ons collectief van RATTENJAGERS.NL (die de Ratslagmethode gebruiken) kunnen bij EraNed ook Rattenjagers meedoen die zich op een andere manier hebben gekwalificeerd. Bijvoorbeeld met KAD RPB.
Met ingang van vandaag is de 3e druk van het Handboek voor de Rattenjager te koop in de online boekhandel. Ik heb de afgelopen maanden hard gewerkt om alle nieuwe inzichten die Henk Fennema en ik hebben opgedaan in de cursussen te verwerken in deze nieuwe versie.
Wij hebben in het boek (en ook in de cursus) definitief afscheid genomen van de optische richtkijker. We hebben meer gefocust op de moderne elektronische nacht-richtkijkers. Dit is nodig omdat het beheersen van deze complexe apparatuur nog steeds een flink obstakel is voor aspirant rattenjagers. Verder hebben we meer aandacht besteed aan de soorten ratten in Nederland. Ook de werkwijze van Integrated Pest Management (IPM) komt nadrukkelijker aan de orde.
Wij gaan ook de cursus aanpassen, zodat er meer mogelijkheden komen om cursisten op theoretische kennis (als Wet en Regelgeving, IPM en ballistiek) te toetsen. Henk en ik werken nu aan een online toets-platform om het effect van zelfstudie uit het Handboek beter te kunnen monitoren en toetsen.
Sinds de ontwikkeling van de cursus SvR: “Schietvaardigheid voor Rattenjagers” zijn er 140 leerlingen opgeleid. Allen hebben zich gekwalificeerd met een schietvaardigheidstoets en hebben het certificaat Ratslag SvR.
Wat in mei 2021 begon als een training schietvaardigheid heeft zich in dezelfde zomer ontwikkeld tot een cursus “Vakbekwaamheid en Schietvaardigheid voor rattenjagers”. Toen in juli 2021 het Boek “RATSLAG Handboek voor de rattenjager” uitkwam lag er een volledig uitgewerkte cursus met een studiebelasting van twee weken en drie lesdagen.
De inbreng van de cursisten in de afgelopen jaren was enorm. Ervaren professionals (als ongediertebestrijders, jagers, sportschutters, militairen, politiemensen, etc.) hebben waardevolle kennis ingebracht, die in het lesmateriaal een plek heeft gekregen. Daarom komt er nu ook een nieuwe versie van het “Handboek voor de Rattenjager” uit. De 3e druk ligt vanaf 1 december 2023 in de online boekhandel.
Het handboek heeft een forse revisie ondergaan. We hebben afscheid genomen van de optische richtkijkers en meer gefocust op de functionaliteit van moderne elektronische nachtzichtkijkers. Schietvaardigheid staat centraal en wordt veel aandacht besteed aan de ecologie van ratten, wet en regelgeving, Integrated Pest Management (IPM), veiligheid en risico’s en bedrijfsvoering. Dat alles doorspekt met voorbeelden uit de praktijk. Daarmee is het boek weer actueel en nog meer gericht op vakmanschap.
De oorspronkelijke naam van de cursus heeft vanaf het begin de lading niet goed gedekt en dat gaan we nu rechtzetten. De cursussen worden vanaf 2024 gegeven onder de naam VSvR: “Vakbekwaamheid en Schietvaardigheid voor Rattenjagers”. Daarmee wordt de cursus beter gepositioneerd.
Komende weken gaan Henk en ik aan de slag om de webpagina’s voor de cursus te actualiseren en instructiemateriaal aan te passen. Wij gaan volgend jaar ook theorie toetsen m.b.v. online vragenlijsten.
Na de publicatie over de provincie Limburg zijn er vragen over de stand van zaken bij andere provincies. Nu ben ik niet dagelijks met alle provincies in gesprek, maar heb zelf in de afgelopen jaren wel een aantal ontheffingen gekregen. Ik heb nu ontheffingen in Utrecht, Friesland en Noord-Brabant. Daar wil ik wel wat over vertellen.
Provincie Utrecht
Provincie Utrecht was de eerste die contact met mij zocht na een Publicatie op 11 maart 2021 in Dagblad Trouw, waarin ik werd geportretteerd als Rattenjager in de omgeving van Houten. Kennelijk is er in de Utrechtse gedeputeerde staten over dit onderwerp vergaderd en besloten om mij een ontheffing te geven. Na wat heen en weer bellen met de beleidsambtenaar is een ontheffing geformuleerd, waarmee ik in Utrecht kon werken. Daarmee was ik op 22 maart 2021 de eerste legale professionele rattenjager in Nederland zonder jachtakte.
Toen wij in mei 2021 starten met onze opleiding “Schietvaardigheid voor Rattenjagers” hebben wij het voor elkaar gekregen dat cursisten, die ons certificaat haalden, ook een ontheffing van de provincie Utrecht konden krijgen. De betreffende beleidsambtenaar is bij ons op de schietbaan in Baarn geweest om te bekijken hoe wij de opleiding hebben vormgegeven. Intussen hebben enkele 10-tallen via deze regeling een ontheffing voor de hele provincie Utrecht.
De eisen die Utrecht stelt aan aanvragers voor een ontheffing zijn in grote lijnen de volgende:
De aanvrager moet een professionele status hebben. Dat wil zeggen in dienst van een bedrijf voor ongediertebestrijding of een eigen bedrijf voor rattenbestrijding (incl. inschrijving KvK).
De aanvrager moet (als hij geen jachtakte heeft) aantoonbaar vakbekwaam zijn m.b.t. het gebruik van een luchtdrukwapen voor bestrijding van ratten. Daarvoor worden de volgende opleidingen geaccepteerd:
KAD, “RPB: Rattenpreventie en -bestrijding met warmtebeeldcamera”
Ratslag, “SvR: Schietvaardigheid voor Rattenjagers”
Of vergelijkbare opleidingen…
De aanvrager moet werken met toestemming van de grondgebruiker en heeft daarvoor een getekende grondgebruikersverklaring bij zich.
De aanvrager moet kunnen aantonen dat hij de Wettelijke aansprakelijkheid m.b.t. het rattenjagen heeft gedekt met een verzekering.
Omdat ik ook in Friesland woon en werk werd ik ook door de provincie Friesland gebeld na een mooie reportage op 2 maart 2021 in het Fries Dagblad. Zij hadden net als Utrecht geen bezwaar tegen mijn manier van werken, maar wilde wel graag dat dit gelegaliseerd zou worden. Zij hebben mij verzocht om een ontheffing aan te vragen en aanwijzingen gegeven over hoe ik dat het beste kon doen. Ik heb op 15 maart 2021 de formele aanvraag ingediend. Daarna hebben ze nog acht maanden nodig gehad om de ontheffing klaar te maken. Toen ik deze las merkte ik dat het bijna een kopie was van de ontheffing van Utrecht. Ik had deze toen ik ‘m van Utrecht kreeg doorgestuurd naar provincie Friesland. Kennelijk was dat een goede zet.
Later begreep ik dat er met mij vijf andere rattenjagers een ontheffing hadden gekregen. Daar zat ook een leerling van ons bij. Vanuit het jagers collectief is er begin 2022 bezwaar aangetekend tegen deze ontheffingen. De bezwaarmaker vond dat alleen jagers met een jachtakte in aanmerking moeten komen voor een ontheffing. Na een periode van corresponderen en uiteindelijk een hoorzitting in het provinciehuis in Leeuwarden werden de bezwaren ongegrond verklaard. Daarmee werd meteen ook geregeld dat ons certificaat voor de Ratslagmethode geaccepteerd wordt voor een ontheffing in Friesland. Intussen hebben de meeste cursisten uit Friesland een ontheffing voor de hele provincie.
De eisen die provincie Friesland stelt komen overeen met de eisen van de provincies Limburg en Utrecht. Als je een ontheffing wilt aanvragen kun je daarvoor terecht bij Provincie Friesland.
Provincie Noord-Brabant
Provincie Noord-Brabant maakte begin 2022 bekend (publicatie) dat zij ontheffingen wilde gaan verlenen voor het gebruik van luchtbuksen bij rattenbestrijding. Ik heb daarover contact gehad met de beleidsambtenaar die hiervoor een besluit moest formuleren. Het uiteindelijke besluit lijkt in grote lijnen op dat van Utrecht. Het gaat om een gebied-gebonden ontheffing voor heel de provincie Noord-Brabant en ook onze opleiding wordt daarin geaccepteerd.
De uitvoering van dat besluit is door de provincie belegd bij de Fauna beheer eenheid (FBE). Deze houdt zich echter niet aan het besluit van de Provincie. De FBE kiest ervoor dat dat er perceel-gebonden machtigingen worden afgegeven, die kunnen worden geregeld via het Fauna Schade systeem. Deze aanpak veronderstelt dat de boer met overlast van ratten en de jager (meestal met jachtakte) beide in dat systeem een account hebben en elkaar daar kunnen opzoeken. Zij kunnen samen een machtiging voor dat specifieke perceel aanvragen. De FBE verleent deze dan.
Deze aanpak werkt voor boeren, die last hebben van ratten of ganzen. Het werkt niet voor professionele rattenjagers en particulieren in de stad die last hebben van ratten in hun kippenschuurtje. Ook bedrijven als restaurants, supermarkten distributiecentra zijn geen grondbezitter, maar meestal huurder van hun bedrijfsruimte. Een bedrijfsleider of facilitaire manager wil een grondgebruikersverklaring nog wel tekenen. Zij hebben meestal niet de bevoegdheid om zich als grondeigenaar te registreren. Ook particulieren in hun huurwoning werken hier absoluut niet aan mee.
Hierdoor werkt de regeling niet en wordt het lastig om legaal voor bedrijven en particulieren te werken. Professionele rattenjagers uit ons collectief hebben in meerderheid dergelijke klanten. De provincie mist hiermee vrijwel de volledige registratie van afgeschoten ratten. Ikzelf schiet in Nood-Brabant (waar ik niet zo vaak kom) jaarlijks honderden ratten af die ik niet kan registreren. Ik ben van mening dat de provincie Noord-Brabant zichzelf diskwalificeert met zo’n slechte uitwerking.
Ik probeer zo legaal mogelijk te werken. Daarom heb ik bij een bevriende boer (die overigens geen rattenoverlast heeft) een perceel-gebonden machtiging geregeld voor het afschieten van ratten. Deze heb ik afgedrukt en tijdens het rattenjagen in Noord-Brabant op zak. Bij een eventuele handhaving kan ik laten zien dat ik in aanmerking kom voor een machtiging en dat mijn klanten (door ambtelijk gedoe) niet in het systeem kunnen. Ik beschouw mijn machtiging als een gebied-gebonden machtiging voor heel Noord-Brabant en werk in de geest van de wet. Ik durf me daarvoor best te verantwoorden voor een rechter.
Als je ook in de geest van de wet wilt werken moet je je aanmelden voor een account in het Fauna Schade Systeem en op zoek naar een boer die je aan een machtiging kan helpen. Je kunt hiervoor terecht bij Faunbeheereenheid Noord-Brabant.
Draagverlof
Een draagverlof is niet nodig zolang je je werk doet op particulier (niet voor publiek toegankelijk) terrein. Ik heb jaren zonder draagverlof gewerkt, maar heb nu sinds twee jaar toch een draagverlof geregeld. Ik heb deze in Utrecht aangevraagd en gekregen. Je moet dan wel al een ontheffing van de provincie hebben. In principe geldt het draagverlof in heel Nederland op locaties waar je een ontheffing van de provincie hebt en toestemming van de grondeigenaar (Grondgebruikersverklaring).
Het draagverlof geeft meer status en je wordt door de klanten, provincies, handhavers meer serieus genomen. Verder voegt het wat mij betreft niets toe omdat ik me beperk tot particulier terrein en vooral werk in gebouwen.
Andere Provincies
Zal binnen ons collectief navraag doen over hoe andere provincies omgaan met het verlenen van ontheffingen. Ik kom daar op terug in volgende berichten.
Onlangs heeft een van onze cursisten uit Nederweert contact gehad met de provincie Limburg over de eisen voor een ontheffing. Hij wilde alvorens onze cursus te doen zeker weten dat hij dit ook legaal kan doen.
Provincie Limburg
Op zijn verzoek om informatie kreeg hij bericht van een projectmedewerker Faunabeheereenheid Limburg waarin de eisen voor een ontheffing worden geformuleerd. Hieronder de tekst van de provincie:
Om in Limburg een ontheffing te kunnen ontvangen om een gas-, lucht- of veerdrukwapen (al dan niet in combinatie met kunstlicht, nachtzicht en/of geluiddemper) te mogen gebruiken voor het doden van Bruine rat en Zwarte rat, dient men aan een aantal randvoorwaarden te voldoen. Daarmee geeft de provincie een controleerbaar criterium voor het al dan niet toewijzen en is geborgd dat er voldoende deskundigheid is om de zorgplicht (uit de wet Natuurbescherming) te borgen. Kort samengevat:
De ontheffing welke gebruik Gas- Lucht en/of Veerdrukwapen toestaat voor het doden van Bruine Ratten en Zwarte Ratten met nachtzicht e.d. wordt in Limburg door de FBE Limburg verleend aan personen met aantoonbare ervaring hoe dieren gedood dienen te worden met een geweer, te weten:
Personen belast met ongediertebestrijding in dienst van een instantie (zoals een gemeente of waterschap);
Beroepsmatige Plaagdierbestrijders (in bezit van relevante certificaten of opleidingen zoals jachtexamen of opleiding KAD & een relevant bedrijf ingeschreven bij de KVK);
Jachtaktehouders (Jachtopleiding).
Men dient te beschikken over een gas-, lucht- of veerdrukwapen met een minimale trefenergie van 16 Joule (bijvoorbeeld kaliber van 4,5,mm x 0,55gram x 245m/s of 5,5mm x 1,04gram x 177m/s);
Geweer mag alléén met schriftelijke toestemming grondgebruiker / grondeigenaar worden gebruikt op die kadastrale percelen genoemd in de toestemming grondgebruiker;
Voor gebruik in de openbare ruimte (gronden die zichtbaar zijn vanaf de openbare weg) dient men over een draagverlof van de politie te beschikken;
Een demper mag alleen worden gebruikt als deze onlosmakelijk met het geweer is verbonden, dan wel niet op andere wapens te gebruiken is.
Daarnaast is er een aanvullend voorschrift. Uitvoerders die gebruik willen maken van een gas-, lucht- en/of veerdrukwapen dienen schriftelijk inzichtelijk te maken op welke wijze de wettelijke aansprakelijkheidsverzekering is geregeld voor het gebruik hiervan (bijvoorbeeld een bedrijfsverzekering voor wettelijke aansprakelijkheid). Wanneer u een jachtakte heeft, dan is dit enkel gedekt wanneer u NIET bedrijfsmatig gebruik maakt van uw luchtdrukgeweer.
Samenvattend: om in aanmerking te komen voor een ontheffing om met een luchtdrukgeweer op ratten te kunnen schieten ontvangen wij graag van u:
1) een certificaat waaruit blijkt dat u voldoende schietvaardig bent (jachtakte of certificaat-KAD) en
2) een kopie van uw verzekering waaruit blijkt dat u WA-verzekerd bent voor het bedrijfsmatig gebruiken van een gas-, lucht- of veerdrukwapen en indien van toepassing
3) een kopie van uw KVK-certificaat waaruit wij kunnen opmaken dat uw bedrijf (mede) gericht is op plaagdierbestrijding.
De cursist was blij, maar had nog geen antwoord op de vraag of de cursus SvR: “Schietvaardigheid voor Rattenjagers” ook wordt geaccepteerd. Hij kreeg daarop opnieuw keurig antwoord. Dat luidt als volgt:
Bedankt voor uw e-mail. Onze voorkeur gaat uit naar een opleiding waarbij men in ieder geval voldoende schietvaardig dient te zijn om een certificaat te ontvangen. Van het KAD accepteren wij mensen die de opleiding RPB (Rattenpreventie en -bestrijding met warmtebeeldcamera en persdrukgeweer op basis van Integrated Pest Management) gevolgd hebben. Maar er zijn ook een aantal andere opleidingsinstituten die geschikte opleidingen aanbieden, te weten:
De opleiding “Schietvaardigheid voor Rattenjagers” van Ratslag;
Of vergelijkbare opleiding…
Wij zijn verheugd dat (na Utrecht, Friesland, Overijssel en Noord-Brabant) provincie Limburg de opleiding van Rattenjagers.nl accepteert bij een aanvraag voor een ontheffing. Uiteraard ga ik nu zelf ook een ontheffing voor Limburg aanvragen.
In oktober hebben Henk Fennema en ik weer twee groepen van 10 cursisten opgeleid. Daarmee zijn er weer 19 leden toegevoegd aan ons collectief van rattenjagers.nl. We hebben daarmee nu 140 gecertificeerden voor de Ratslagmethode.
Henk Fennema met cursisten uit de zaterdaggroep
We hadden in de vrijdag groep twee kandidaten die hun toets voor schietvaardigheid niet hebben gehaald. Een daarvan is zaterdag teug gekomen en heeft na wat extra oefening de toets alsnog gehaald.
We hadden ook nog een herexamenkandidaat uit de voorjaarscursus. Ook deze heeft de toets (nu met vlag en wimpel) gehaald.
Evaluatie van de cursus
Henk en ik merken dat het tijd is om onze cursus eens goed tegen het licht te houden. We hebben in de afgelopen twee jaar veel nieuwe inzichten opgedaan die hun plek hebben gekregen in de presentaties. Het wordt nu ook tijd om het Handboek voor de Rattenjager een update te geven. Ik ben al enkele weken bezig met aanpassingen en werk hard aan een nieuwe (3e) druk, die begin december 2023 in de handel moet komen. We kunnen terugkijken op een succesvolle tweede druk, waarvan er nu bijna 1000 zijn verkocht.
Inschrijvingen voor 2024
De belangstelling voor onze cursus is zo groot dat we werken met wachtlijsten. Intussen is de planning voor het voorjaar 2024 gereed en hebben we mensen van de wachtlijst kunnen plaatsen. Daarmee zitten de cursussen voor maart en mei 2024 al weer bijna vol. We gaan afhankelijk van de inschrijving in het najaar 2024 ook nog een paar cursussen plannen.
Op 6 augustus heb ik een eerste test van de generatie 5 van de ATN X-Sight nachtrichtkijker gepubliceerd. Ik liep toen op flinke problemen met de Ballistische calculator die na een firmware update waren opgelost. Verder was het beeld niet goed en kon ik niet goed scherpstellen. Na terugkoppeling met de importeur (2020.suplies) heb ik de kijker teruggestuurd.
Intussen heb ik begrepen dat er een zending met foutieve chips is geweest. Daarvoor is nu een terugroepactie georganiseerd om de richtkijkers om te ruilen.
Ik heb een nieuw exemplaar (met de goede chip) gekregen om te testen. Daar ben ik vandaag (regenachtige zondag) mee aan de slag gegaan. De firmware is met het nummer “5.1.04.476” veel hoger dan de versies die op de website van ATN staan. Dit is dus echt een gloednieuwe.
Het eerste wat ik heb bekeken is de beeldkwaliteit. Deze is gewoon goed en ook het scherpstellen gaat prima. Bij het inzoomen is het beeld minder wazig dan bij de X-Sight 4K Pro. Minimumafstand voor scherpstellen is ongeveer 6 meter. Ik ben blij dat dit probleem is opgelost.
Testprocedure Ik heb deze nieuwe richtkijker gemonteerd op mijn nieuwe FX Wildcat met de bedoeling dat dit mijn volgende werkpaard gaat worden. Ik ga de configuratie met vier profielen opnieuw doen met deze 5e generatie richtkijker. Zie: Vorige bericht Al het rekenwerk is dus al gedaan en de FX Wildcat is ingesteld voor vier verschillende standen mondingsenergie. Het enige wat ik moet doen is de ballistische data over te zetten en de profielen opnieuw in te schieten op Zero.
Na het instellen van de standaard zaken als Metrische eenheden, het model kijker en de datum en tijd kon ik aan de slag met het invoeren van de ballistische data. Ik heb eerst geprobeerd om een export van oude kijker (ATN X-Sight 4K Pro) op een SD-kaartje in te lezen in de nieuwe kijker. Dit werkt niet. Kennelijk zijn de kijkers NIET compatible!
ATN-Connetct5 app De volgende stap is om de nieuwe ATN-Connect5 App te downloaden. Hiermee kan ik de ballistische data gemakkelijker invoeren dan rechtstreeks in de kijker. De app laat zich gemakkelijk koppelen via WIFI. Je moet wel een nieuw ATN-ID aanmaken voor je hem kunt gebruiken. Vreemd genoeg is dit een ander ID dan het account van ATN dat ik al had.
Je merkt aan alles dat de App nog niet klaar is. Je moet de Sight-Height invoeren in millimeters. In het scherm staat “m” van meters. De profielnaam kun je alleen met de App wijzigen van “Profile 1, Profile 2” naar eigen gekozen namen. Je hebt daarvoor maar 9 letters/cijfers. Dat is wel heel weinig!!!
De BC-waarde kun je invoeren met maar 2 cijfers achter de komma. De BC-waarde van JSB Loodvrij is “0,022” en in deze app kom je niet verder dan “0,02”. In de kijker heb je hetzelfde probleem. Het gemis van het laatste cijfer achter de komma introduceert een afwijking van enkele millimeters.
De minimumwaarde voor het kogelgewicht is 10 Grain. Dat betekent dat ik het lichtgewicht kogeltje “H&N Hunter Field Target Green (9.57 Grain)” niet kan invoeren. Overigens merken wij als rattenjagers daar (op korte afstanden) niets van. Dus wat mij betreft geen probleem. Lastig vind ik wel dat je het kogelgewicht in “grains” moet invoeren. Dat verwacht je niet als je metrische eenheden (kilogram, meters en graden Celsius) gebruikt. Veel beginnende schutters lopen vast op deze valkuil.
De Drag-Function bevat geen waarde voor airgun pellets (GA). Je kunt daarvoor in de plaats G1 gebruiken. Deze is vrijwel gelijk aan GA. Dus, voor ons geen probleem. Wat wel een probleem is, is dat de kijker bij het schakelen tussen profielen de waarden van G1 vervangt door G2 (puntvormige kogel). Dit is een serieuze software-fout. Je moet bij het schakelen tussen profielen dus handmatig de Drag Function terugzetten op G1.
In de nieuwe app ontbreken de Gallery functies. Als je filmpjes wilt gebruiken moet je de SD-kaart eruit halen en in een computer inlezen. Ik vind het jammer dat je niet meer even met de app rechtsreeks een filmpje kunt delen via Whatsapp. De fotofunctie is niet meer beschikbaar.
De kijker vraagt om een snelle SD-Card. Als ik mijn SD-kaartje uit de oude X-Sight 4K Pro gebruik dan krijg ik een melding van “Slow SD-Card”. Ik heb een sneller SD-kaartje besteld en die werkt prima.
De streaming functie is zo traag dat je deze in de praktijk niet gaat gebruiken. Nu was dat in de X-Sight 4K Pro ook al zo. Het is wat mij betreft een nutteloze functie.
Bediening met de knopjes De kijker reageert traag op de knopjes. Je moet flink indrukken en wachten tot de kijker reageert. Vaak moet je meerdere keren drukken. Nu kan ik hiermee leven als het gaat om het invoeren van ballistische data. Het wordt anders als je snel even van profiel wilt wisselen. Ook het inzoomen met knopjes gaat traag.
In de praktijk zoek je het doel (de rat) uitgezoomd. Vervolgens meet je de afstand met de LRF (Laser range finder). Voordat je gaat schieten zoom je volledig in.
Deze kijker is langzamer dan de oude X-Sight 4K. De LRF heeft 8 seconden nodig voor een meting. Vervolgens duurt het volledig inzoomen minstens 6 seconden. Dan pas kun je gaan mikken en schieten. Ik mis het draaiwiel, waarmee je veel gemakkelijker kunt in- en uitzoomen.
Overigens is het wel fijn dat de LRF in nu de kijker geïntegreerd is. Dit bespaart ons veel gedoe met het pairen en instellen van de afzonderlijke rangefinder (ABL1000).
Conclusie Ik sta nog niet te juichen. Ik had een soortgelijke ervaring bij het uitkomen van X-Sight 4K Pro. Ook toen waren er verschillende firmware updates (en App updates) nodig voordat de kijker soepel ging werken. Ik hoop en verwacht dat bovenstaande probleempjes wel worden opgelost.
De richtkijker goed bruikbaar en ik ga er mee werken. Ik beveel deze kijker aan voor rattenjagers en wij gaan dit model ondersteunen in onze cursussen. Naar de importeur ga ik de volgende aanbevelingen doen:
Maak de ATN-Connect5 app af en haal de slordige fouten eruit. Voeg ook de Gallery functie weer toe zodat je filmpjes gemakkelijk kunt delen via de mobiele telefoon.
Als de streaming functie niet te verbeteren is? Laat ‘m dan weg!
Verhoog het aantal cijfers/letters voor de profielnamen naar minimaal “20”.
Voeg een cijfer achter de komma toe voor de BC-waarde.
Maak het invoeren van kogelgewicht in gram mogelijk en zorg ervoor dat ook lichtgewicht loodvrije pellets kunnen worden ingevoerd.
Voeg een Drag Function “GA” voor airgun pellets toe en haal de fout eruit dat bij het laden van een profiel de Drag function gewijzigd wordt naar G2.
De trage bediening van de kijker is storend. Dit moet worden opgelost. Het weglaten van de zoomknop is een misser in het ontwerp. Misschien is een stapsgewijze zoomfunctie van 3x, 5x, 10x en 15x (met het ongebruikte knopje II) een oplossing.
Binnenkort gaat mijn drie jaar oude FX Wildcat compact MKII met de vier jaar oude ATN X-Sight 4K Pro naar een aspirant rattenjager die komend voorjaar bij ons de cursus gaat doen. Deze set wordt vervangen door…..
NATUURLIJK! Een FX Wildcat compact MKIII en een ATN X-Sight 4K Pro. Gewoon omdat dit echt het allerbeste gereedschap is voor een professionele rattenjager. De set bestaat uit de volgende onderdelen:
FX Wildcat MKIII Compact 5.5 mm. Dit is een robust stuk gereedschap met een stevige synthetische kolf en waarin de verschillende onderdelen goed worden beschermd tegen onvermijdelijke valpartijen in onze donkere praktijk. Het wapen is daarmee bijna onverwoestbaar.
ATN X-Sight 4K Pro 3-14x. Deze nachtrichtkijker is nog steeds ongeëvenaard. Dat neemt niet weg dat de ontwikkelingen door gaan. Eerder heb ik ook al de Pard DS35 op de testbank gehad en deze komt behoorlijk in de buurt. Ook ATN heeft een nieuwe generatie 5 van deze kijker gelanceerd. Ik had deze graag in gebruik genomen, maar deze is nog niet goed genoeg. (Zie mijn vorige bericht).
ATN ABL1000 Laser Range Finder Deze LRF wordt bevestigd met de Picatinny mountkit van Dicks Dumpstore. Met de standaard bevestiging van ATN wordt de kijker zo breed dat de standaard FX-wapenkoffer niet meer dicht kan. Dicks heeft daarvoor een slimme oplossing, waardoor je de ABL snel kunt losnemen.
Mijn oude Yukon 940 IR Illuminator De originele 850 nm IR-lamp van ATN is een zwaar ding. Daar komt bij dat ratten het infrarode licht van deze lamp kunnen waarnemen. Ik heb al heel lang een krachtig IR-Lampje (dat niet meer te koop is) met een golflengte van 940 nm. Deze is absoluut onzichtbaar en wordt gevoed met gewone oplaadbare AA-batterijen.
Hogan Decimeater Deze geluidsdemper is wat ze (bij de consumentenbond) de “Beste Koop” noemen. Gewoon een perfecte en eenvoudige demper voor weinig geld. De FX Wildcat is standaard voorzien van een interne geluidsdemper, die het goed doet. Met deze demper wordt de luchtbuks fluisterstil.
Een voorraad JSB Loodvrij 5,5mm Deze pellet is mijn favoriet. Ik gebruik deze nu één jaar. Het is een licht kogeltje van 0,76 gram. Daarmee kun je op hoge snelheid schieten, zonder dat je daarmee schade veroorzaakt. Er worden nog steeds weinig loodvrije pellets geproduceerd. Daarom houd ik altijd een flinke voorraad aan. Voor achtergrondinformatie zie een eerder bericht.
De complete set Bovenstaande spullen passen in de standaard FX-koffer. Als je de ABL1000 en de IR-lamp losmaakt passen deze er ook bij. En er is ruimte voor een warmtebeeld handkijker. Ik vind een compacte koffer belangrijk, omdat ik veel in de stad werk en je nog wel eens wat verder weg moet parkeren.
Als je alle toeters en bellen monteert krijg je een behoorlijk zware configuratie. Het is belangrijk om een draagriem te gebruiken, zodat je het wapen om de schouder kan hangen. Als je dat doet wordt het wapen vaak aangezien voor een camera. Met een statief en een warmtebeeldkijker in de hand ben je voor veel mensen een cameraman en dat kan wel eens handig zijn.
Doorrekenen en inregelen Omdat het gaat om mijn primaire wapen (Werkpaard) wil ik alle functies nodig voor een professionele rattenjager in deze buks hebben. Het gaat om de volgende eigenschappen:
Low Power: Precisie werk in kleine kwetsbare ruimten. Denk aan keukens, restaurants, magazijnen, fabrieken en woningen. Ik wil dan met minimale energie (rond 20 Joule) op korte afstand schieten.
Standaard: Normaal werk in grotere ruimten. Bijvoorbeeld schuren, stallen, achtertuinen, binnentuinen, campings, jachthavens en dierentuinen. Ik wil dan over een groter bereik tot 25 m kunnen schieten met zo’n 25 Joule.
High Power: Voor in de open ruimte. Het kan handig zijn om op afstanden van meer dan 20 m en bij grote ratten wat meer impact te kunnen afleveren. Daarvoor wil ik ook een instelling met ruim 30 Joule om pellets op geluidsnelheid (1200 km/u) te kunnen schieten. Daarmee is de impact op 30 m nog steeds meer dan 20 Joule.
De FX Wildcat heeft aan de achterkant een stelwiel (stand 1 t/m 7) voor de mondingsenergie. Ook de schietdruk is regelbaar. Standaard uit de verpakking schiet de buks te hard. Tot mijn verrassing moet je bij dit wapen de schietdruk verhogen om op stand 1 de energie te verlagen. Na wat uitproberen (schietdruk 120 bar) heb ik nu vier instellingen.
Kogelbanen (Klik om te vergroten)
Stand 1 Rood. Kogelsnelheid = 226 m/s, Energie = 20 Joule (Low Power)
Stand 2 Blauw. Kogelsnelheid = 251 m/s, Energie = 24 Joule
Stand 3 Groen. Kogelsnelheid = 270 m/s, Energie = 28 Joule (Standaard)
Stand 4 Paars. Kogelsnelheid = 288 m/s, Energie = 32 Joule (High Power)
De volgende stap is dat ik ook in de ATN Richtkijker 4 profielen ga aanmaken, die overeenkomen met de verschillende powerstanden. Deze worden allemaal voorzien van de nodige ballistische data en op Zero van 20 meter ingeschoten.
Daarmee kan ik met een paar handelingen op locatie schakelen tussen de verschillende powerstanden. Ben ik in de keuken van het restaurant dan kan ik snel overschakelen op Low Power. Kom ik weer op het terras dan schakel ik weer terug naar Standaard Power.
De kogelbanen van de verschillende instellingen zijn hierboven weergegeven. Alle instellingen hebben hun Zero op 20 meter. Je ziet dat de paarse kogel met de meeste energie ook verder vliegt.
Kogelsnelheid in het traject
Hierboven zie je voor dezelfde kogeltjes het snelheidsverloop. Het Paarse kogeltje komt met 288 m/s uit de loop en vliegt op 35 meter nog met 223 m/s.
Impact-energie in het traject
Hierboven zie je het energie-verloop van de kogeltjes. Het paarse kogeltje heeft een mondingsenergie van 32 Joule. Op 30 meter is de impact nog steeds meer dan 20 Joule.
Interessant is, dat het rode kogeltje (Stand 1) gedurende het hele traject onder de 20 Joule blijft. Hiermee wordt bereikt dat het kogeltje in de rat blijft hangen en alle energie wordt afgegeven. Hiermee wordt schade in de ruimte voorkomen. Omdat er op korte afstand wordt geschoten kan de kogel nauwkeurig worden geplaatst en wordt de rat met grote zekerheid “diervriendelijk” gedood.
Testen in de praktijk De volgende stap is om dit gereedschap in gebruik te nemen en ervaring op te doen. Misschien zijn er nog wat instellingen die ik wil veranderen. Sowieso zorg ik er altijd voor dat ik nog een wapen achter de hand heb.
We hebben de berichten van ATN over een 5e generatie van haar Infrarood X-Sight richtkijker al lang geleden gezien. Menige rattenjager heeft er reikhalzend naar uitgekeken. Al is het maar omdat deze richtkijker in combinatie met de laser rangefinder een stuk compacter en lichter is. Ook de belofte van een nog lichtgevoeligere sensor met nog meer pixels is aantrekkelijk.
Maarja, mijn huidige ATN X-Sight 4K Pro 3-14x is nog lang niet afgeschreven. En op mijn reserve luchtbuks zit een pas nieuwe PARD DS35-50RF, die het goed doet. Ik moet toegeven dat ik mij heb laten overhalen door de importeur van ATN (2020 Supplies) om dit nieuwe model van ATN te testen. Uiteraard met de bedoeling dat ik ‘m zal aanbevelen voor rattenjagers.
Voorlopige testresultaten
Op 29 juni werd de richtkijker afgeleverd en ik ben er meteen mee aan de slag gegaan. Ik heb ‘m op mijn FX-Wildcat gezet in de plaats van de oude X-Sight 4K Pro. Na een worsteling van twee dagen heb ik de nieuwe kijker er weer afgehaald en aan de kant gegooid. Ik kreeg de ballistische calculator niet aan de gang en heb dat de importeur laten weten. Intussen ben ik ook wat gaan Googlen en kwam er al snel achter dat ik niet de enige was met dit probleem. De problemen zijn door ATN erkent en een firmware upgrade was onderweg.
Wat ik nu jammer vind is dat ATN ook dit soort problemen had toen de X-Sight 4K Pro uitkwam. Deze werkte eerst ook niet goed en ik heb weken moeten wachten op firmware upgrades om hem goed te krijgen.
Gisteren (5 augustus) stond de firmware upgrade klaar op de website van ATN. Ik heb ‘m meteen gedownload en geïnstalleerd. Vanmorgen gemonteerd op mijn AGN Vixen. Na het invoeren van alle parameters blijkt de kijker goed te werken. Ik kan met gemak in 100% van de gevallen een Euro-muntstuk raken op alle afstanden tussen 5 en 25 meter. Dus:…. Een prima richtkijker voor een rattenjager en goed genoeg voor onze schietvaardigheidstoets.
Opmerking: Ik heb eerder collega’s, wapenhandelaren en cursisten gewaarschuwd om de nieuwe richtkijker van ATN voorlopig niet te kopen. Deze waarschuwing trek ik nu in!
Ik ga de richtkijker in gebruik nemen en dan ga ik wel merken wat er anders is ten opzichte van het oude model.
Op- en aanmerkingen
Er zijn me bij het inregelen en gebruiken van de richtkijker al een paar positieve en ook negatieve dingen opgevallen.
Positief:
De richtkijker (in combinatie met de ABL) is compacter en lichter dan het vorige model. De stelringen voor het oculair en het objectief zijn gemakkelijker te bedienen.
De kijker heeft twee extra knopjes, waardoor je de functies wat gemakkelijker kunt bedienen. Het is wel weer even wennen, ook omdat je stevig moet indrukken.
Negatief:
Bij het invoeren van de parameters voor de ballistische calculator heb je te weinig cijfers achter de comma. Je hebt slechts “0,00”. Dat betekent dat ik de BC-waarde van een JSB Loodvrij (0,022) niet volledig kan invoeren. Ik ben beperkt tot “0,02”. Tot 25 meter wordt hiermee een afwijking van enkele mimimeters geïntroduceerd. Dat is jammer. Ik hoop dat bij een volgende firmware upgrade deze misser wordt rechtgezet.
De kijker houdt bij het uitschakelen niet alle instellingen vast. Bij het opstarten moet je erom denken dat de ballistische calculator standaard op “Uit” staat. Dat is lastig. Zeker ook omdat je wel gewoon de LRF kunt gebruiken en je keurig een afstand gepresenteerd krijgt.
De kijker vraagt om een snelle SD-Card. Als ik mijn SD-kaartje uit de X-Sight 4K Pro gebruik dan krijg ik een melding van “Slow SD-Card”. Gelukkig kon ik met het oude kaartje wel de firmware upgrade uitvoeren. Ik heb een sneller SD-kaartje besteld.
Met dit SD-Kaartje heb ik wat opnamen gemaakt en de resultaten daarvan zijn teleurstellend. Het beeld in het oculair is onscherp en nu blijkt dat opnamen ook matig zijn. Ze zijn minder dan die van de X-Sight 4K Pro en nog veel minder dan die van de PARD DS35. Ik vind dit onvoorstelbaar en ik denk dat richtkijker die ik heb gekregen gewoon niet goed is. Ik zal contact opnemen met de importeur en vragen om een ander testexemplaar.
Voor het inzoomen moet je knopjes gebruiken. Ik ga het zoomwiel missen en ik ben benieuwd hoe dit in de praktijk gaat werken. Sowieso is het zoomen veranderd. Als je maximaal bent ingezoomd en je gebruik de LRF op korte afstand dan krijg je een “out of range” melding. Als je die wegdrukt dan is de kijker weer helemaal uitgezoomd. Als je dan weer te ver inzoomt dan loop je opnieuw op die melding van “out of range”, en dan word je weer helemaal uitgezoomd. Dit heel vervelend, want ik wil altijd helemaal inzoomen voor ik de trekker overhaal. Met dit gedoe verlies je kostbare tijd en als je pech hebt is de rat alweer weg.
Ik heb de indruk dat als je tijdens het inschieten de ballistische parameters verandert dat de calculator foutief gaat rekenen. Dit gebeurt in ieder geval als je de “Sight-Height” verandert. Deze parameter gebruik je om de hoogte van het trefpunt op korte afstand in te stellen. Ook kleine afwijkingen van de Laser Range Finder (LRF) kunt je opvangen met de kijker-hoogte. Je kunt deze fout opvangen door de richtkijker uit en weer in te schakelen. Let op dat je dan ook de ballistische calculator weer moet aanzetten.
Dit laatste probleem kwam naar voren bij de fijn afstelling van mijn geweer. Je bent schietvaardig als je een Euro-muntstuk altijd kunt raken. Een ervaren rattenjager (zoals ik) legt de lat op een Eurodubbeltje (1 cm). Daarvoor moet je het geweer en de richtkijker heel precies afstellen. Dus perfect op zero (20 meter) en perfect op 5 meter. Dat laatste stel je in met de “Sight Height”.
Voorlopige conclusie: Ik stuur deze richtkijker terug naar de importeur en wacht op een nieuw test-exemplaar. Zodra ik die heb gaan we verder met testen.
Henk en ik hebben samen met Erik Lammers presentaties en een workshop verzorgd op een team uitje van Team Korpscheftaken in Enschede. Het was een leuke en inspirerende dag waar we allemaal veel van hebben geleerd.
Elke politie-eenheid heeft een team korpscheftaken. Dat team verleent vergunningen die te maken hebben met vuurwapenbezit zoals schietsport of jacht, het mogen werken met explosieven of het mogen werken als particuliere beveiliger of rechercheur. Het team oefent ook toezicht uit op alle vergunninghouders. Buiten de genoemde vergunningen oefent team korpscheftaken ook toezicht uit op alle buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) zoals parkeercontroleurs, gemeentelijke handhavers en controleurs openbaar vervoer.
Het gaat dus om een belangrijke afdeling van de politie, die ook zorgt voor de draagverloven van rattenjagers. Een draagverlof is in principe niet nodig als je werkt op particulier (niet voor publiek toegankelijk) terrein. Toch zien we dat steeds meer professionele rattenjagers zo’n draagverlof aanvragen omdat provincies erom vragen bij het verlenen van een ontheffing.
De dag stond in het teken van het informeren van de team-medewerkers over het beroep van de professionele Rattenjager. Onze collega Erik Lammers heeft een leuke presentatie gegeven over ratten. De nadruk van zijn verhaal lag op de rat en zijn imago. Hij heeft ratten vanuit verschillende positieve perspectieven belicht en dat leidde tot verrassende uitspraken en reacties.
Jos Kruis en Henk Fennema hebben vervolgens uit de doeken gedaan hoe de Ratslagmethode werkt en op welke manier wij aspirant rattenjagers opleiden. Daarbij is ook uitgebreid gesproken over de manier waarop onze werkwijze is/wordt gelegaliseerd. Zij zijn het met ons eens dat een draagverlof voor rattenjagers niet nodig is zolang zij op particulier terrein werken.
Er is ook gesproken over de manier waarop Provincies de Wet Natuurbescherming interpreteren om rattenjagers ontheffingen te kunnen verlenen. Het uitgangspunt van de provincies om een luchtdrukwapen gelijk te stellen aan een vuurwapen is strijdig met de Wet Wapens en Munitie. Hierdoor worden ongediertebestrijders (tegen wil en dank) in het wettelijke stramien van de jager gedrukt. Daarbij komt dat iedere provincie het net weer even anders doet. Rattenjagers worden geconfronteerd met onwerkbare procedures die een legale uitvoering van hun werk belemmeren.
Na deze presentatie hebben we op een schietbaan op het terrein van de Brandweer gedemonstreerd hoe de schietvaardigheidstoets wordt afgenomen. Daarbij hebben vier vrijwilligers na een stoomcursus van Henk aangetoond dat ook zij een Euro-muntstuk met grote zekerheid kunnen raken. Alle aanwezigen waren verbaasd over het resultaat van hun collega’s.
We hebben de beste schutter van het team beloond met een exemplaar van het “Handboek voor de Rattenjager.” Tot onze verrassing rouleerden al een paar exemplaren van ons Handboek die zij hadden besteld in de Online Boekhandel.
